‘Ata janë zhdukur, edhe familjet e tyre janë zhdukur. Por ne nuk do të heqim dorë nga kërkimi i tyre … ‘- Edhe 25 vjet pas përfundimit të Luftës Atdhetare, Kroacia është ende në kërkim të 1,869 njerëzve që u zhdukën gjatë luftës. Shkëputje nga shkrim i gazetës kroate 24 sata.
Të paktën pesë nga të zhdukurit në Luftën Atdhetare tashmë nuk kanë asnjë të afërm të gjallë. Ata ishin të rinj, nuk krijuan familje, prindërit e tyre, vëllezërit e motrat vdiqën me kalimin e viteve.Edhe 25 vjet pas përfundimit të Luftës Atdhetare, Kroacia është ende në kërkim të 1,869 njerëzve që u zhdukën gjatë luftës. Gjatë gjithë këtyre viteve familjet e tyre kanë jetuar në agoni, duke u përpjekur të gjejnë një mënyrë për të jetuar dhe për të përballuar këtë dhimbje të pamasë.Në heshtje ata ndezin qirinj, ruajnë me kujdes objektet e rralla që u kanë lënë të dashurit e tyre dhe urojnë momentin kur do t’i gjejnë dhe do t’i varrosin me dinjitet. Me kalimin e kohës anëtarët e familjeve të të zhdukurve kanë ndërruar jetë, ndërsa nuk ka kush t’i kërkojë më. Janë të paktën pesë prej tyre.Fakti është se të rinjtë që nuk krijonin familje, që nuk kishin fëmijë dhe prindërit e të cilëve ishin tashmë në moshë madhore po zhdukeshin. Midis të zhdukurve ka njerëz që nuk kishin vëllezër e motra ose vëllezërit e motrat e të cilëve vdiqën gjatë viteve.
Ajo ia kushtoi jetën kërkimit të djalit
– Ne e zbuluam këtë problem përmes nënave të Vukovarit, pasi presidentja e tyre e parë Ana Fitush ndërroi jetë. Ajo e kërkoi djalin e saj Karlin, i cili u mor nga spitali i Vukovarit pas rënies së qytetit në 1991. Burri i saj u vra para se djali i saj të zhdukej. Ana u përpoq në çdo mënyrë të mundshme të zbulonte të vërtetën për djalin e saj dhe kjo dhimbje e çoi atë në një gjendje të vështirë emocionale. Edhe në kohën kur Vukovari ishte nën okupimin serb, ata e gjenin rrugës për në Vukovar, ku ajo shkonte për të kërkuar djalin e saj. Ata e kthenin prapa. Pjesën tjetër të jetës ajo ia kushtoi kërkimit të djalit. Ishte e vetmja gjë që ajo bëri, mendoi e jetoi për këtë qëllim. Nga zgjimi në mëngjes deri kur shkonte në shtrat. Madje nuk e di se a flinte fare ajo në atë kohë kërkimi dhe agonie. Nevoja për ta gjetur dhe frika se nuk do ta gjente patën një efekt të tmerrshëm në shëndetin e saj – kujton Ljiljana Alvir, presidente e Shoqatës së Familjeve të Veteranëve Kroatë të Paraburgosur dhe të Humbur. Kur doli lajmi për Ovçarin, ajo filloi të trokiste në dyert e institucioneve me nënat e tjera vukovarase.
Familjarët kanë frikë nga pleqëria
– Por ajo nuk trokiti vetëm në dyert kroate. Ajo trokiti në dyert e të gjithë faktorëve ndërkombëtarë që ishin shumë në atë kohë. Ajo nënë, Ana Fitush kishte biseda të shumta me njerëz që kishin një ndikim të madh politik në atë kohë. Nënat e tjera më treguan se sa fort komunikonte. Ajo klithi, kërkoi, u lut, bëri gjithçka për të gjetur djalin e saj dhe fëmijët e tjerë të atyre nënave. Ajo përfundoi në një shtëpi për të moshuarit dhe të pafuqishmit ku vdiq. Atëherë kuptuam se duhet t’i kushtonim vëmendje të veçantë kërkimit të djalit të saj, të cilin e humbi në 1991. Ajo ka një djalë tjetër, por ai nuk jeton në Kroaci dhe ne nuk kemi kontaktin e tij. Megjithëse është një kërkues zyrtar, për shkak të mënyrës së tij të jetës dhe rrethanave, ai nuk mund të kërkojë në mënyrën që bëjnë familjet në Kroaci – shpjegoi Ljiljana Alvir, e cila po kërkon gjithashtu vëllain e saj Robertin, i cili u zhduk pas rënies së Vukovarit në 1991.Ajo shtoi se ata, si shoqatë, nuk kanë asnjë kontakt me vëllain e Karlit, sepse ai nuk i vazhdoi kontaktet e nënës së tij.- Duke marrë parasysh që ai është një aplikant ligjor, unë supozoj që institucionet kanë kontakte dhe informacione dhe se në rastin e gjetjes së Karl Fitush, ai do të ishte ai që do të merrte përsipër eshtrat dhe do të bënte gjithçka që bëhet në këtë rast. Por institucionet kroate po e kërkojnë. Ne si shoqatë vazhduam të mbledhim informacione për të, për të mbajtur shënime sikur nëna e tij të ishte gjallë, ne ia përmendim emrin sa herë që flasim për atë grup që u mor nga spitali i Vukovarit – na tregon Alvir.Nuk ka asnjë të afërm gjaku që do të kërkonte djalin e saj të zhdukur Tihomir Lonçar – Tiho pas vdekjes së nënës Ruzhica. Burri i saj ndërroi jetë para se djemtë e saj të zhdukeshin dhe ajo e kërkoi Tihomirin përmes Shoqatës së Personave të Zhdukur dhe institucioneve. Dhe është Shoqata e Familjeve të Veteranëve Kroatë të Paraburgosur dhe të Humbur që po bën atë që bënë nënat dhe baballarët e tyre ndërsa ishin gjallë.
Anëtarët kanë frikë nga pleqëria
– Si shoqatë, ne nuk mund të ndiejmë atë që Ana Fitush dhe Ruzhi Lonçar ndien për djemtë e tyre Karl dhe Tihomir. Ne morëm pjesë në hartimin e Ligjit për Personat e Zhdukur në Luftën atdhetare. Nëse nuk ka më një të afërm gjaku, një mik, kumbar, bashkëluftëtar mund ta kërkojë atë. Nëse nuk ka asnjë, kërkimi merret nga Ministria e Veteranëve Kroatë. Shteti është zotuar me ligj që të vazhdojë kërkimin për këta njerëz dhe të ruajë eshtrat e tyre me dinjitet – thotë Ljiljana Alvir, e cila shpreson që ligji i ri të zgjojë ndërgjegjen e atyre që dinë të vërtetën për njerëzit e zhdukur në Luftën e Atdheut.Ai pranon se të gjithë anëtarët e shoqatës kanë frikë nga pleqëria pikërisht për shkak të frikës se ata kurrë nuk do të gjejnë të dashurit e tyre.
– Të pagjeturit që nuk kanë kë të kërkojnë nuk janë harruar dhe nuk janë braktisur. As nga institucionet dhe as nga shoqatat. Nëse një nënë nuk është anëtare e shoqatës sonë, nuk do të thotë që ne nuk jemi në favor të gjetjes së djalit të saj. Ato nuk janë dhe nuk duhet të harrohen – thotë Alvir. Pikërisht për të mos u harruar, ai na tregoi historinë e Tihomir Lonçar Tiha, një burrë vukovaras dhe mbrojtës kroat i cili u pa për herë të fundit para rënies së qytetit kur erdhi në spitalin e Vukovarit me nënën e tij Ruçica, dhe më pas u dërgua në Negoslavci, ku të gjitha gjurmët e tij kanë humbur. Ai e donte qetësisht muzikën e mirë- Nëse miku im Tiho do të më dëgjonte tani, unë do t’i thosha se, për sa kohë që truri më shërben, ndërsa unë marr frymë dhe ec, ai nuk do të harrohet, na tha Mrakan sinqerisht, vështrimi i tij ishte drejtuar në emrin e mikut të tij të zhdukur me shkronja të bardha të gdhendura në mermer të ftohtë në varrezat Mirogoj në Zagreb.Ndërsa ai kalon gishtat mbi këto letra të bardha, kujtimet e të gjitha momenteve të bukura që ata kaluan së bashku vërtiten në kokën e tij. Me të dhe dy shokë të tjerë, Zheljko Deviç, i cili tani jeton në Novi Sad dhe Gjuro Leutar i cili jeton në Amsterdam, ne ndamë një pasion për muzikën në papafingo në bodrum dhe mbledhjen e rekordeve. Ata ishin ekipi im i të moshuarve, mentorët e mi të muzikës. E mbaj mend si një njeri jashtëzakonisht të gjatë që kreh anën e tij të djathtë, me bishtin në qafën e tij. Ai gjithmonë vishte një pallto legjendare lëkure që arrinte deri në majë të çizmeve të tij. Të zezat, ne i quanim ‘oficerë’. Ai ndoqi trendet e modës dhe më vonë, ndërsa moda ndryshoi, ai filloi të vishte xhinse, kujton NovaAi kaloi nëntë muaj tortura në kamp – periudha nga 20 nëntori 1991 deri më 14 gusht 1992 ishin periudhat më traumatike të jetës së tij.
