Duka i Edinburgut, pa dyshim “bashkëshorti më i famshëm në botë”, ndërroi jetë në moshën 99-vjeçare. Ai kaloi 7 dekada nën hijen e gruas së tij, Mbretëreshës Elizabeth II, por forca e tij e personalitetit nënkuptonte se ai kurrë nuk ishte thjesht një “bashkëshort profesionist”. Por, kush ishte njeriu pranë monarkes dhe si ndodhi që ai u martua me Mbretëreshën?
Një burrë, por kurrë një mbret
Le ta nisim nga fillimi: Duka, i njohur gjithashtu si Princi Philip, nuk ishte kurrë në linjën për marrjen e fronit – të cilin pritet ta trashëgojë djali i tij i madh dhe kurrë nuk mbajti titullin e mbretit. Kjo sepse në Mbretërinë e Bashkuar, një grua që martohet me monarkun mund të përdorë titullin ceremonial të mbretëreshës, por burrat që martohen me monarken nuk mund të përdorin titullin “mbret”, i cili mund të përdoret vetëm nga sovranët meshkuj.
Mbretëresha dhe Princi Philip kanë 4 fëmijë: Princi Charles, 72 vjeç, Princesha Anne, 70 vjeç, Princi Andrew, 61 vjeç dhe Princi Edward 57 vjeç. Biografja mbretërore Ingrid Seward citon Princin Andreë të thoshte për fëmijërinë e tij: “Dhembshuria vjen nga Mbretëresha. Dhe detyra dhe disiplina vijnë prej tij.”
Andrew gjithashtu kujton se si babai i tij gjente kohë për të shpikur përralla para gjumit, ose për të dëgjuar fëmijët e tij duke lexuar “Rrëfimet” e Rudyard Kipling. Princi Philip jetoi mjaftueshëm për të parë 8 nipërit e mbesat e tij duke u rritur dhe për të mirëpritur edhe 10 stërnipër e stërmbesa.
Si e nisi ai jetën?
Sa për për kuriozitet, udhëtimi i Philip për në Pallatin Buckingham filloi në 1922, në një krevat fëmijësh të bërë nga një kuti ngjyre portokalli. Ai lindi në 10 qershor 1921 në ishullin grek të Korfuzit, fëmija më i vogël dhe djali i vetëm i Princit Andrew të Greqisë dhe Princeshës Alice të Battenbergut. Kjo trashëgimi e bëri atë një princ të Greqisë dhe Danimarkës, por një vit më pas familja e tij u dëbua nga Greqia pas një grushti shteti. Një anije luftarake britanike i çoi për siguri në Itali, me fëmijën Philip që dremiste në një krevat të improvizuar nga një arkë.
Si ishte edukimi e tij?
Fëmijëria e Filipit ishte e fragmentuar dhe errësuar nga një sërë humbjesh. Në vitin 1930, kur ai ishte 8 vjeç, nëna e tij u shtrua në një qendër psikiatrike pasi pësoi një krizë nervore.
Filipi pa pak nga të dy prindërit në vitet që pasuan. Babai i tij u zhvendos në Rivierën Franceze me një dashnore dhe të afërmit e nënës së tij në Mbretërinë e Bashkuar ndihmuan në rritjen e tij. Ai më vonë do të përvetësonte mbiemrin e tyre, Mountbatten – një formë e anglicizuar e mbiemrit të familjes së tij Battenberg.
Një shkollë me konvikt skocez u kthye në shtëpia e tij gjatë adoleshencës. Themelues dhe drejtori i tij ishte pioneri arsimor hebre Kurt Hahn, i cili ishte detyruar të largohej prej nazistëve nga Gjermania.Shkolla i dha Philip-it një strukturë dhe ushqeu vetësigurinë e tij. Regjimi i konviktit ishte disi spartan, pasi nxënësit ngriheshin herët për një dush të ftohtë dhe më pas vraponin në oborr pasi drejtori hebre besonte se kjo luftonte “pasionet helmuese” të adoleshencës.
Në vitin 1937, një nga 4 motrat e Filipit, Cecilie, vdiq në një aksident ajror së bashku me burrin e saj gjerman, vjehrrën dhe 2 djemtë e vegjël. Për më tepër ajo ishte shtatzënë në atë kohë.Cecilie ishte bashkuar së fundmi me partinë naziste, e cila kishte nën një kontroll gati totalitar të Gjermanisë. I pikëlluar Philip, 16 vjeç, shëtiti nëpër rrugët e Darmstadt prapa arkivolit të motrës së tij ndërsa turmat e përshëndetnin me thirrjen “Heil Hitler”.
“Është e thjeshtë ajo që ndodhi”, tha Princi Philip më vonë për atë kohë. “Familja u prish. Nëna ime ishte e sëmurë, motrat e mia ishin të martuara, babai im ishte në jug të Francës. Unë thjesht duhej të vazhdoja jetën më tej. Po ju? Ç’do të bënit?”, citon lapsi.al
Si arriti Philip të joshte Mbretëreshën?
Kur Filipi la shkollën, Britania ishte në prag të luftës me Gjermaninë. Ai u bashkua me Kolegjin Detar Mbretëror “Britania” në Dartmouth, ku provoi se ishte një kadet i shkëlqyer dhe u diplomua në krye të klasës së tij.
Kur mbreti George VI bëri një vizitë zyrtare në korrik 1939, Filipit iu ngarkua detyra që të argëtonte vajzat e tij të reja, princeshat Elizabeth dhe Margaret.
Shërbyesja e tyre, Marion Crawford (e punësuar si kujdestare për princeshat), kujtoi më vonë se Philip “kishte treguar një zell të madh”. Ai i bëri mjaft përshtypje Elizabetës 13-vjeçare, siç do të bëhej e qartë së shpejti.
Princi Philip shërbeu duke u dalluar në Luftën e Dytë Botërore, duke u angazhuar në veprime ushtarake për herë të parë në Oqeanin Indian. Në tetor 1942, ai ishte 21 vjeç dhe një nga togerët e parë të Marinës Mbretërore.
Princesha adoleshente dhe oficeri mbanin lidhje me letra. Gjatë Krishtlindjeve 1943, pasi Philip kishte qëndruar pranë Familjes Mbretërore dhe një fotografi e tij me uniformë detare ishte vendosur në tryezën e dhomës së saj të zhveshjes. Ishte një gjest vendimtar nga një vajzë e re e rezervuar, por e vendosur.Disa ndihmës të saj ishin skeptikë. Dukej si një tallje me të dhe Filipi konsiderohej “i ashpër, i sjellshëm, i paarsimuar dhe ndoshta nuk do të ishte besnik me të”. Por ata nuk mund të bënin asgjë për të penguar Mbretëreshën e ardhshme.
Sipas biografit Philip Eade, letrat e Filipit nga 1946 zbulojnë një të ri të hedhur dhe me qëllime në jetë. Ai i shkroi vjehrrës së tij së ardhshme: “Jam i sigurt që nuk i meritoj të gjitha të mirat që më kanë ndodhur. Të mos vdes në luftë dhe të shoh fitoren, të më jetë dhënë shansi të pushoj dhe më pas të rifilloj, të jem dashuruar plotësisht dhe pa rezerva, i bën të gjitha problemet personale dhe madje ato të botës të duken të vogla, të vogla “.
Mbreti Xhorxh i dha leje Filipit të martohej me vajzën e tij. Por së pari kishte disa ndryshime që duheshin bërë. Princi i Greqisë dhe Danimarkës së dikurshme u natyralizua britanik duke u bashkuar zyrtarisht në Kishën e Anglisë dhe duke braktisur titujt e tij të huaj.
