Çfarë ndryshimi bëjnë dy muaj. Në qershor, në prag të Kampionatit Evropian të Futbollit, tema qendrore e debatit në Gjermani dhe Evropë ishte nëse ky event do të sillte rezultate konkurruese dhe organizative, të afta për të rikthyer optimizmin në këtë vend dhe për t’i dhënë një shtysë të re ekonomisë së tij të çalë. Është fillim gushti dhe gjërat shkuan ndryshe. “Mannschaft”, pavarësisht se luajti mirë, u eliminua në çerekfinale. Kaosi i hekurudhave gjermane la një gjurmë të pashlyeshme në kujtesën e të gjithëve – gazetarëve, spektatorëve dhe madje edhe futbollistëve – që kishin të bënin me turneun.
Por mbi të gjitha, indekset ekonomike të tremujorit të dytë dhe të korrikut thonë se ekonomia më e madhe e Europës është sërish në stanjacion, në fakt po tkurret, ndërkohë që bota e biznesit është në humor të keq. Dhe për të qëndruar te sporti, fitoret modeste (në raport me standardet e tyre të zakonshme) të atletëve gjermanë në Lojërat Olimpike të Parisit tingëllojnë pothuajse si një metaforë për këtë gjendje, ku Gjermania aktualisht ka zbritur në vendin e 10-të në tabelën e medaljeve.
Tkurrja e re e ekonomisë
Kjo është çështja. Në tremujorin e dytë të këtij viti ekonomia gjermane filloi të tkurret sërish: -0.1% krahasuar me të njëjtën periudhë të 2023. Dhe edhe nëse të dhënat e qershorit bazohen vetëm në projeksione, javët e ardhshme mund të rezervojnë disa surpriza. Është e qartë se optimizmi me të cilin Gjermania filloi vitin, kur PBB-ja u rrit me 0.2% në tremujorin e parë, është zbehur. Kjo konfirmohet nga të dhënat e IFO, indeksi që mat besimin e sipërmarrësve dhe pritshmëritë e tyre për 6 muaj, i cili në korrik ra në 87% nga 88.6% në qershor, dhe nga rritja e papunësisë, e cila muajin e kaluar pa mbi 82,000 njerëz të humbasin punën e tyre, shifra e dytë më e keqe në 20 vitet e fundit. Gjermania ka aktualisht 2 milionë e 800 mijë të papunë, sa 6% e popullsisë aktive. Në përgjithësi, madhësia e ekonomisë së saj është më e vogël se dy vjet më parë.
Pyetja nuk është nëse Gjermania, siç ndodhi në fund të viteve 1990, është edhe një herë “i sëmuri i madh i Evropës”. Çështja e vërtetë është se në mungesë të rregullimeve të rëndësishme strukturore, por duhet të themi edhe të atyre mentalitetit, vendi është i destinuar të lëkundet mes shpresave dhe zhgënjimeve, shenjave të vogla të rimëkëmbjes dhe rënieve të papritura, përgjatë një rruge rritjeje që në rastin më të mirë është shumë e dobët. Asgjë si ajo që i duhet Evropës, e cila, pavarësisht mjegullës aktuale, vazhdon të shikojë Berlinin si një lokomotivë ekonomike dhe si një fener politik.
5 faktorët negativë
Gjermania në fakt po vuan ndikimin e 5 faktorëve negativë. Tkurrja e fuqisë punëtore të saj, pra numri i njerëzve të moshës nga 15 deri në 64 vjeç. Përqindja e vogël e investimeve publike në krahasim me PBB-në midis 2018 dhe 2022. Sipas të dhënave të OECD-FMN, midis 16 vendeve me të ardhurat më të larta, Republika Federale Gjermane është e parafundit me 2.5%. Më keq ka bërë vetëm Spanja, me 2.4%, por edhe Italia nuk po shkon mirë, e treta nga fundi me 2.6%. Faktori i tretë, të ardhurat gjermane për frymë në krahasim me ato amerikane kanë rënë nga 89% në 2017 në 80% në 2023. Së katërti, Gjermania është ende seriozisht prapa në ekonominë dixhitale, ku në vitet e Angela Merkel nuk kanë qenë kurrë investime strategjike. Së fundi, fragmentimi gjeoekonomik në rritje i botës, i karakterizuar nga politika proteksioniste të blloqeve të ndryshme, ka pasoja më serioze për një ekonomi të orientuar tërësisht drejt eksporteve dhe për rrjedhojë e varur nga tregtia botërore si ajo gjermane. Për më tepër, me ftohjen e ekonomisë amerikane dhe ngadalësimin e asaj kineze, ka pak ose aspak perspektiva për një rifillim të fortë të Gjermanisë të nxitur nga eksportet.
Olaf Scholz: kancelar “pa cilësi”
Më e rënda është se katalizatori është paqëndrueshmëria, e cila ka pushtuar skenën politike të Berlinit prej muajsh tashmë, ku qeveria e drejtuar nga Olaf Scholz, një kancelar pa cilësi, është paralizuar nga grindjet e brendshme të koalicionit, të përbërë nga socialdemokratët, të gjelbrit dhe liberalët. Irene Soave tregon historinë e letrës së ministrit liberal të Transportit, Volker Wissing drejtuar Ursula von der Leyen, ku kërkoi ndryshimin e rregullave për kufizimet e emetimeve të naftës, të cilat rrezikojnë të nxjerrin jashtë funksionit 8 milionë automjete në Gjermani. Megjithatë, nuk është aspak e qartë nëse Wissing flet në emër të të gjithë qeverisë, aleatët e tij të gjelbër kanë qëndrime të kundërta për çështjen e tranzicionit ekologjik. Nuk do të ishte hera e parë në Bruksel, ku shakaja më në modë se nëse flet me tre ministra gjermanë, të duket sikur po flet me ministra të tre vendeve të ndryshme.
Nëna e të gjitha çështjeve: buxheti
Në fund të fundit, ajo që po copëton koalicionin e Berlinit është çështja e buxhetit, e cila përbën nënën e të gjitha çështjeve: pra, mirëmbajtjen ose jo të Schuldenbremse, frenave buxhetore që vendosin një kufi mbi borxhin vjetor, i konsideruar anakronik dhe i dëmshëm nga të gjithë ekonomistët dhe që tani mbrohet fuqishëm vetëm nga liberalët, për të cilët është pothuajse çështje identiteti dhe mbijetese. Në qershor u duk se kishte një marrëveshje për manovrën, pa prekur mekanizmin. Por tani në Berlin, marrëveshjet ia vlejnë kohën e një cikli lajmesh, domethënë disa javë nëse gjithçka shkon mirë. Pas pushimeve verore, edhe në dritën e asaj që do të ndodhë në shtator, në zgjedhjet rajonale të Turingisë, Saksonisë dhe Brandenburgut, çështja e buxhetit do të shpërthejë sërish. Dhe këtë herë mund të jetë e hapur.
