Anna Schmid
Pavarësisht armëpushimit të shpallur nga Trump në Lindjen e Mesme, Irani vazhdon të sulmojë Izraelin. Dhe për ditë të tëra, Rusia, e cila supozohet se mban një “partneritet strategjik” me mullahët, është sjellë me kujdes të dukshëm. Një ekspert ushtarak e njeh këtë zhvillim si të pafavorshëm për Kremlinin.
Vladimir Putin në fakt donte ta mbështeste Iranin në dritën e sulmeve ajrore nga Izraeli dhe SHBA-të . “Ky agresion absolutisht i pabazuar kundër Iranit nuk ka asnjë bazë apo justifikim”, tha ai të hënën në një takim me Ministrin e Jashtëm të vendit, Abbas Aragchi.
Ai vazhdoi: “Ne kemi marrëdhënie të mira, të qëndrueshme dhe të besueshme me Iranin. Ne do të bëjmë përpjekje nga ana jonë për të ndihmuar popullin iranian.” Megjithatë, Putini e la të hapur se çfarë forme do të merrte kjo mbështetje. Zëdhënësi i tij, Dmitry Peskov, gjithashtu mbeti i paqartë.
Të martën, pasi konflikti u ndez përsëri pavarësisht një njoftimi për armëpushim , ende nuk pati asnjë diskutim për mbështetje të drejtpërdrejtë ushtarake për Iranin nga Rusia. Irani konsiderohet një aleat i ngushtë i Moskës. Vendi po e mbështet Putinin në luftën e Ukrainës, për shembull, me dronë dhe teknologji ushtarake.
Rusia po humbet ndikimin në Lindjen e Mesme
Qëndrueshmëria e mbështetjes ruse ka qenë në dyshim që shumë kohë para të hënës. “‘Partneriteti strategjik me Rusinë’ dështoi të parandalonte sulmet izraelito-amerikane kundër Iranit”, tha Wolfgang Richter në një intervistë me FOCUS online.
“Për më tepër, sistemet ruse të mbrojtjes ajrore S-300 që Teherani i kishte blerë nga Moska ishin shkatërruar kryesisht në sulmet izraelite vjeshtën e kaluar.” Richter është një kolonel në pension dhe bashkëpunëtor në Qendrën e Gjenevës për Politikat e Sigurisë (GCSP). Sipas tij, aktualisht po dëshmojmë humbjen e ndikimit politik dhe ushtarak të Moskës në Lindjen e Mesme.
Jo shumë kohë më parë, regjimi në dukje i qëndrueshëm i Asadit u shemb—pavarësisht viteve të tëra që Rusia e mbronte atë. Shpejt, filluan të flitet për “tigrin prej letre” rus që ishte detyruar të braktiste aleatin e tij.
“Donald Trump e mashtroi Putinin”
A do të pësojë Irani një fat të ngjashëm? Putini, sidoqoftë, po shfaqet çuditërisht pasiv. Në Forumin Ekonomik Ndërkombëtar në Shën Petersburg, i cili përfundoi të shtunën, ai përmendi vetëm se ekzistojnë disa marrëveshje dypalëshe midis Moskës dhe Teheranit. Sfera ushtarake nuk përfshihet.
Kjo është një sjellje që mund ta përndjekë udhëheqësin e Kremlinit. “Pavarësisht nga zhvillimi i mëtejshëm i situatës ushtarake dhe e ardhmja e programit bërthamor të Iranit, po bëhet e qartë se Moska ka të ngjarë të pësojë një humbje masive të reputacionit në rajon”, thotë Richter.
Një “partneritet strategjik” me Rusinë, siç pohon Irani, padyshim “nuk ka asnjë siguri të besueshme” – të paktën duke gjykuar nga reagimet e kujdesshme të Kremlinit. Dhe ka edhe një pikë tjetër.
“Presidenti amerikan Donald Trump e ka mashtruar Putinin”, thotë Richter. “Vetëm pak ditë më parë, pas një telefonate me shefin e Kremlinit, ai vlerësoi gatishmërinë e tij për të ndërmjetësuar dhe dha përshtypjen se do të priste dhe do të shihte se si do të shkonin përpjekjet e tilla diplomatike.”
Trump i ka ekspozuar edhe evropianët
Megjithatë, vendosja e transportuesve të avionëve amerikanë dhe bombarduesve B-2 në rajon tregoi se “ai ndoshta mori vendimin për të sulmuar menjëherë pas largimit të tij të parakohshëm nga samiti i G7 në Kanada “.
Megjithatë, sipas Richter, Trump jo vetëm që e ka ekspozuar Putinin, por edhe evropianët. “Ai i përshkroi publikisht përpjekjet e ndërmjetësimit të Gjermanisë, Francës dhe Britanisë së Madhe në Gjenevë si të padobishme dhe të panevojshme”, tha eksperti ushtarak. “Me sulmin e papritur ushtarak kundër Iranit, ai ndërpreu papritur negociatat evro-iraniane.”
Pse është kaq i rezervuar Putini?
Mund të ketë disa arsye pse Putini nuk po mban anën e Iranit aq hapur sa kishin pritur disa vëzhgues. Moska mund të mos i ofrojë mbështetje ushtarake partnerit të saj Teheranit sepse Putini nuk dëshiron ta mërzisë Trumpin.
Në fund të fundit, qeveria amerikane është e përfshirë në bisedime për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë. Trump mund ta zvogëlojë ose t’i japë fund mbështetjes për Ukrainën. Shkurt, ai mund ta përfundojë konfliktin sipas kushteve ruse, ose mundet.
“Në përgjithësi është e sigurt të supozohet se shtetet nuk veprojnë në mënyrë altruiste, por përkundrazi për përfitimin e tyre”, thotë Richter. “Megjithatë, ato duhet të mbajnë parasysh efektet afatgjata të veprimeve të tyre në besueshmërinë e politikave të tyre të aleancës dhe partneritetit nëse nuk duan të rrëshqasin në izolim.”
Kjo është arsyeja pse situata e Rusisë është kaq komplekse.
Situata është kaq komplekse për Rusinë sepse, nga njëra anë, nuk mund ta braktisë Iranin si partner pa humbur masivisht besueshmërinë, sipas ekspertit të mbrojtjes. Nga ana tjetër, Moskës i mungojnë mjetet ushtarake për të mbështetur Iranin, pasi shumë forca janë të bllokuara në Ukrainë.
“Ajo që e përkeqëson situatën është se Moska mban marrëdhënie të mira edhe me Izraelin, i cili ka diasporën më të madhe rusishtfolëse në Lindjen e Mesme, me rreth një milion emigrantë hebrenj nga ish-Bashkimi Sovjetik dhe Rusia”, thotë Richter.
Në fund të fundit, ai beson se roli ndërmjetësues është aktualisht më i dukshëm për Rusinë. “Për të çaktivizuar mosmarrëveshjen bërthamore, ajo mund të ofrojë, për shembull, të ripërpunojë shufrat e karburantit për programin bërthamor civil të Iranit.”
Në këtë mënyrë, Irani nuk do të duhej të braktiste programin e tij bërthamor, por mund të hiqte dorë nga pasurimi i uraniumit të cilësisë së lartë për të shpëtuar reputacionin, thotë eksperti ushtarak. “Në këmbim, megjithatë, SHBA-të dhe BE-ja do të duhej të angazhoheshin për lehtësimin e sanksioneve kundër Teheranit. Në këtë mënyrë, Moska nuk do ta ‘braktiste’ thjesht Iranin, por do të provonte veten si një ‘partner i dobishëm’.”
Shkalla e vërtetë e shkatërrimit është ende e paqartë
Megjithatë, mbetet e paqartë se sa rëndë janë dëmtuar objektet bërthamore të Iranit. Trump foli kohët e fundit për “sulme masive precize kundër tre objekteve më të rëndësishme bërthamore të regjimit iranian […]: Fordow, Natanz dhe Isfahan”. Ato janë “shkatërruar plotësisht”, shpjegoi ai.
Deklaratat e presidentit amerikan nuk janë verifikuar ende në mënyrë të pavarur. Qeveria izraelite deklaroi në një vlerësim fillestar se programi bërthamor i Iranit ishte penguar të paktën me vite. Vetë Teherani raportoi vetëm dëme të vogla në objektet mbitokësore, siç raportohet nga “Der Spiegel” dhe të tjerë . Uraniumi i pasuruar është zhvendosur në vende të sigurta.
Nga Gjermanishtja: Sherif Ramabaja
