(Në fotografi janë motra dhe vëllai im, në ditët e para pas kthimit nga Gjermania — pikërisht në qiellin e hapur, në një shator të improvizuar në oborrin e shtëpisë sonë të djegur.)
Shkruan: Blerim Nika
Gjatë luftës, kur qielli i Kosovës ishte i mbushur me flakë e tym, kur toka tronditej nga granatat dhe shtëpitë rrëzoheshin një nga një, na u desh të iknim. Të largohemi jo sepse donim, por sepse nuk kishte më vend për jetë. Agresioni serb po na shfaroste. Nuk ishim më njerëz, ishim shënjestra.
Ikëm. Rrugëve të botës. Së pari nëpër bjeshkët e mbuluara me dëborë, me fëmijë në krahë, me gra që s’kishin më fuqi të qanin, me pleq që ecnin pa shpresë, por me besim. Pa bukë. Pa ujë. Pa kulm mbi kokë. Por me një flamur të palosur diku në gji – të kuq, me shqiponjë të zezë, që rrihte si zemra jonë. Pak ditë në Ulqin, pak në Shqipëri, pak në Itali, e më në fund Gjermani. Atje qëndruam nëntë muaj. Nëntë muaj larg atdheut, si një barrë e rëndë në shpirt. Rrinim gjallë, por pa frymë. Jetonim, por nuk ishim të gjallë. Mungesa e tokës të kafshonte çdo natë në gjumë. Dhe gjithmonë një ëndërr: kthimi.
Kur u hap rruga e kthimit, u nisëm. Me sytë e përflakur nga mallëngjimi, me një petull të thjeshtë me djathë në dorë, si simbol i udhëtimit të gjatë e të mundimshëm. Zbritëm në aeroportin e Shkupit dhe nisëm drejt Kosovës sonë – drejt vendlindjes që nuk e njihnim më.
Kur mbërritëm, ajo nuk na priti me shtëpi, por me hirin e saj. Ishte djegur gjithçka. Muret, kujtimet, portat, shtrati ku kishim fjetur si fëmijë, ara ku kishim punuar me babain – gjithçka kishte marrë flakë. Por toka nuk na refuzoi. Na pranoi sërish, edhe pse e plagosur. Fjetëm nën qiellin e ftohtë, por shpirti ynë ishte i ngrohtë, sepse ishim në dheun tonë. Në shtëpinë që s’mund të digjej kurrë – në Atdhe.
Ndonëse era sillte ende aromën e djegies nga rrënojat, në qiell ishte vizatuar liria. Dhe kjo na mjaftonte për të qeshur me lot. S’kishim më asgjë, por kishim njëri-tjetrin. S’kishim mure, por kishim shpresë. Dhe filluam nga e para. Dikush ndërtonte një dhomë, dikush një kulm, dikush ngrinte një aher për bagëti. Asgjë nuk ishte e lehtë. Por çdo gjë ishte e përbashkët. Liria ishte gjallë. Dhe ne qeshnim me të. Por, fshehurazi, ndërsa ne mbillnim shpresën, dikush tjetër po mbillte hidhërim. Agjenturat islamike që nuk njihnin djegiet tona, as lotët tanë, as petullën tonë në Shkup – ato filluan të ndërtonin xhami me shpejtësi, me miliona nga jashtë, jo për të ngushëlluar, por për të ndryshuar shpirtin tonë.
Në vend që të ringjallej ndërgjegjja shqiptare që i rezistoi zjarrit e plumbit, filluan të ndërtoheshin doktrina të egra, të huaja për ne, që i mësonin fëmijëve tanë të urrejnë Amerikën që na shpëtoi, të përçmojnë UÇK-në që na çliroi, dhe të fyejnë vetë Kosovën që u ngrit nga hiri si Feniks.
Nga 250 xhami, sot kemi mbi 1000. Dhe jo pak prej tyre u shndërruan në qendra ideologjike, ku ligjërohej urrejtje ndaj gjithçkaje që është shqiptare, laike, liridashëse. Imamë të paguar nga duar të fshehta, të udhëhequr nga qëllime të errëta, predikonin kundër gjakut që u derdh për këtë tokë.
Tash, 25 vjet pas luftës, kemi shqiptarë që pa fije turpi i shajnë vlerat për të cilat dhanë jetën mijëra djem e vajza. Dhe kjo nuk ndodhi rastësisht. Kjo ndodhi sepse ndërkohë që ne ndërtuam kulme me dërrasa, të tjerët ndërtuan kulme për të hedhur hije mbi lirinë tonë. Dhe toka shqiptare, ajo nënë e heshtur, ka filluar të qajë me lot, por askush nuk ia sheh lotët, sepse tani nuk po i bien më me flakë – po e rrahin me ide të huaja, me fjalë që nuk janë të sajat, me urrejtje që nuk lindën në këtë dhe.
Populli ynë sot në pjesë të mëdha është bërë spektator. Disa heshtin. Disa i duartrokasin kësaj dhune të re, kësaj helme të ngadaltë që po na e përmbyt shpirtin.
Dhe kjo është më keq se lufta.
Atëherë na i dogjën shtëpitë. Sot po na djegin shpirtin kombëtar. Atëherë na e shuan jetën për pak kohë. Sot po na e shuajnë identitetin përherë.
Por unë e di… E di që kjo tokë nuk vdes. Kjo tokë qan, por nuk dorëzohet. Kjo tokë lëndohet, por ngrihet. Dhe do të ngrihet sërish.
Sepse shqiptari i vërtetë nuk ka nevojë për predikime të huaja për të ditur se çfarë është e drejtë. Ai ka dheun. Ka historinë. Ka kujtimin e asaj nate të ftohtë kur fjeti nën yje dhe pa asgjë – përveç lirisë në zemër.
Dhe sa kohë që kjo liri jeton në zemrat tona, asnjë doktrinë, asnjë urrejtje, asnjë agjenturë nuk do të mund të na mposhtë.
29.06.2025
Blerim Nika
