Ministrja e re e Jashtme: Annalena Baerbock (Të Gjelbrit)
Eksperti i FOCUS Thomas Jäger, Nga Gjermanishtja Sherif Ramabaja
Nord Stream 2, Ukraina, objektivi dy për qind dhe mosmarrëveshjet e brendshme në BE. Ministrja e re e jashtme, Annalena Baerbock, përballet me detyra delikate, ndonjëherë të pazgjidhshme. Jashtë vendit, ministrja e re herë tallet nga shtypi, herë edhe sulmohet. Ajo ende nuk e ka zhvilluar pozicionin e saj në politikën ndërkombëtare.
Fakti që ka një skepticizëm të madh ndaj ministres së re të jashtme, në Rusi është i kuptueshëm dhe jo befasuese. Agjencia e lajmeve “Tass” përhap vlerësimin e Vladislav Below, drejtorit të Institutit Evropian të Akademisë së Shkencave Ruse, i cili tha: “Është një zgjedhje absolutisht e keqe.” Gjermania padyshim do të vuaj”.
Sepse: “Ajo nuk është diplomate, nuk e njeh mënyrën e saj të politikës së jashtme dhe është armiqësore ndaj Rusisë.” Kur agjencia ruse e lajmeve donte të përdorte një profeci vetëpërmbushëse si provokim, citoi fjalët e duhura. Kjo nuk do të jetë e dobishme.
Reagimi i Kinës kufizohet me mospërfillje
Qëndrimi kinez ndaj kritikave të fuqive të mëdha autokratike në marrëveshjen e koalicionit është aq i sigurt në vetvete, sa kufizohet me mospërfillje. “Global Times”, nga e cila mund të gjenden pikëpamjet zyrtare, përshkroi se qeveria e re ishte armiqësore ndaj Kinës, veçanërisht në lidhje me Tajvanin. Por kjo nuk ka rëndësi, sepse Kina do t’i zhvilloi marrëdhëniet me Gjermaninë në mënyrë bashkëpunuese dhe më pas qeveria e re, do të mësojë të merret me Kinën ashtu si zonja Merkel. Ajo gjithashtu u mor me Dalai Lama në fillim të mandatit të saj, gjë që më vonë dështoi dhe e la qëllimisht në harresë.
Për sa i përket të Gjelbërve dhe ministres së re të Jashtme, ai thotë: “Pikëpamjet ekstreme të të Gjelbërve për Kinën ndoshta do të bien, kur qeveria e re të marrë detyrën.” Nga Gjermania mund të priten vetëm fjalë të forta, të cilat me kohë do të jenë vetëm ngushëlluese. Pastaj Kina do të jetë ajo që përcakton raportet.
Pushimet në SHBA
Në Shtetet e Bashkuara, ku Dita e Falënderimeve dhe e Premtja e Zezë tërheqin vëmendjen në sfera të tjera të jetës, reagimet janë të heshtura. Fakti që Sekretarja e re e Shtetit refuzon Nord Stream 2 do të mirëpritet nga shumë atje, por politika amerikane nuk do të ndryshojë. Sepse kancelari i ri i sheh këto gjëra ndryshe.
Mbështetja e të Gjelbërve për opozitën në Bjellorusi dhe Rusi dhe për qeverinë ukrainase do të pritet mirë edhe në SHBA, si dhe një politikë më e zëshme për të drejtat e njeriut ndaj Kinës. Megjithatë, nëse këto qëndrime në të ardhmen do të përcillen gjithnjë e më shumë nga brenda në dhomat e jehonës së Partisë së Gjelbër apo nëse ato do të kenë ndikim aktual në politikën e jashtme gjermane, mbetet për t’u parë. Kjo së pari, dhe së dyti, varet nga qëndrimet në Moskë dhe Pekin.
Ministrja e Jashtme Baerbock përballet me dy sfida të mëdha
Nuk ka dyshim se ministrja e re e Jashtme ka detyra të mëdha përpara. Për sa i përket përmbajtjes, synimi është të hartohet një politikë të jashtme koherente gjermane dhe të mbështetet me strategji të ndryshme. Organizativisht, ajo përballet me sfidën për t´u dëshmuar si Ministre e Jashtme Federale dhe për të rifituar besim më të madh. A e ka ajo guximin, për t`u përballur me këtë punë më shumë nuk dihet. Tani ajo duhet të dëshmojë se mundet.
Zgjedhja e vetme e dytë
Formimi i qeverisë së re ka treguar rënien graduale të Ministrisë së Jashtme nga radhët e ministrive, veçanërisht si të rëndësishme. Ajo kishte filluar më herët, por tani ishte qartë në tablo, kur ishte fjala për shpërndarjen e ministrive politikëbërëse.
Luftë pati për ministritë e tjera, por jo për drejtimin e Ministrisë së Jashtme. Gjithashtu nuk ishte e mundur të integrohej fusha e bashkëpunimit zhvillimor në zyrë, për të qenë më e gjerë dhe më aktive në funksion. Ministria e Jashtme del nga negociatat e koalicionit si ministria e nivelit të dytë. Një vend i lidhur ndërkombëtarisht, i përkushtuar dhe ambicioze si Gjermania nuk mund ta përballojë këtë. Është një detyrë herkulese që pret ministrin e jashtëm të ardhshëm për të ndihmuar zyrën të kthehet në vendin që meriton përmes performancës së dukshme.
Politika e jashtme gjermane: Mos dominoni, por drejtoni
Pra, nuk është çudi që kapitulli i politikës së jashtme është pothuajse në fund të marrëveshjes së koalicionit. Në këtë kapitull është formuluar një maksimum që do të kishte bërë të nevojshme zhvendosjen e kapitullit në fillim.
Aty thuhet: “Ne do të formojmë një qeveri që do të përcaktojë interesat gjermane në dritën e interesave evropiane. Si shteti më i madh anëtar, ne do të marrim përgjegjësinë tonë të veçantë në një mirëkuptim në shërbim të BE-së në tërësi.”
Mendimi i interesave gjermane në një mënyrë evropiane nuk është një kërkesë e re për politikën gjermane. Shumë shpesh ajo shpërfillej. Një nga qëllimet e qeverisë së re është të forcojë aftësinë e BE-së për të vepruar. Zbatimi i kësaj në një mënyrë “shërbimi” është një qasje e zgjuar që na bën të presim një politikë të re të BE-së.
Nëse Gjermania nuk dëshiron të dominojë, por më tepër të udhëheqë, kjo mund të riorganizojë plotësisht situatën brenda BE-së në afat të mesëm. Politika e jashtme duhet të japë një kontribut të rëndësishëm për këtë, sepse prioritetet dhe interesat e politikës së jashtme të shteteve anëtare janë shumë të ndryshme.
A po bëhet BE më sovrane në tërësi?
Pjesa më e madhe e asaj që nënkuptohet në marrëveshjen e koalicionit për reformimin e BE-së do të thyhet nga shumë zëra dhe mosmarrëveshje brenda BE-së. Është edhe më e rëndësishme që politika e jashtme gjermane të zbatojë në mënyrë operative imperativin e BE-së. Sepse prej kohësh dihet se shtetet e BE-së mund t’i bëjnë të dëgjohen interesat e tyre ndërkombëtarisht vetëm nëse punojnë së bashku.
Kjo është arsyeja pse është gjithashtu e drejtë të zhvillohen aftësitë e vendeve të BE-së. Marrëveshja e koalicionit thotë: “Ne duam të rrisim sovranitetin strategjik të Evropës. Kjo kryesisht nënkupton krijimin e aftësisë së dikujt për të vepruar në një kontekst global dhe për të qenë më pak i varur dhe i cenueshëm në fusha të rëndësishme strategjike si furnizimi me energji, shëndetësia, importet e lëndëve të para dhe teknologjia dixhitale, pa e izoluar Evropën.
Ky është të paktën një interpretim i parë i asaj që qeveria e re do të thotë autonomi strategjike. Është e lehtë të shihet nëse dhe si zvogëlohet varësia nga furnizimi me energji, importet e lëndëve të para dhe teknologjia dixhitale. Qeveria do të matet me këtë standard. Kjo do të thotë se ka detyra të rëndësishme që duhet të formësohen dhe të shoqërohen nga politika e jashtme gjermane.
Baerbock nuk mund të kthehet në një koncept të qëndrueshëm
Edhe nëse qeveria premton një fillim të ri për Gjermaninë, ajo duhet të hyjë në marrëdhëniet dhe kushtet ekzistuese ndërkombëtare. Që në fillim, kjo do t’i përballë ata me kërkesa që së pari duhet të krahasohen me kërkesat e qeverisë së re. Para së gjithash, kjo përfshin edhe vështrimin e marrëdhënieve me SHBA-në, Kinën dhe Rusinë në raport me njëra-tjetrën.
Baerbock nuk mund të ndërtohet mbi një koncept të zbatueshëm; ai duhet të përpunohet së pari. Sepse në vitet e fundit gjuha e ministrit të Jashtëm lidhej rrallë me aftësi. Ishte bosh. Ministri i ri i Jashtëm duhet ta ndryshojë këtë.
Në rastin e bashkëpunimit ndërkombëtar, marrëveshja e koalicionit mbetet e paqartë
Detyra e zhvillimit të koncepteve gjithashtu zbatohet veçanërisht në lidhje me fushat e tjera ndërkombëtare të veprimit. Qeveria është zotuar këtu që të theksojë veçanërisht bashkëpunimin e demokracive.
“Ne e dimë përgjegjësinë globale që mban Gjermania, si ekonomia e katërt më e madhe në botë për këtë. Ne i pranojmë ato dhe do të thellojmë dhe rivendosim partneritetet në politikën tonë të jashtme, të sigurisë dhe zhvillimit dhe do të mbrojmë vlerat tona të lirisë, demokracisë dhe të drejtave të njeriut. Për këtë ne kërkojmë bashkëpunim të ngushtë me partnerët tanë demokratikë”.
Marrëveshja e koalicionit është e ngushtë në konturin e këtij bashkëpunimi. Kjo e bën kritikën ndaj Rusisë edhe më të detajuar. Zhvillimi i një strategjie për Kinën dhe koordinimi i saj në baza evropiane dhe transatlantike është një detyrë e vonuar që qeveria e re dëshiron të trajtojë. Ministri i ri i Jashtëm është thirrur të udhëheqë këtë proces.
Gjermania mbetet – në qoftë se i përmbahet koalicionit – një lidere në politikën e sigurisë
Shpenzimet e mbrojtjes së Gjermanisë mbeten në axhendën e politikës së jashtme gjermane. Marrëveshja e koalicionit thotë: “Ne duam që Gjermania të investojë tre për qind të PBB-së së saj në veprimet ndërkombëtare në afat të gjatë në interes të një qasjeje të rrjetëzuar dhe gjithëpërfshirëse, duke forcuar kështu politikën e diplomacisë dhe zhvillimit dhe duke përmbushur angazhimet e saj brenda NATO-s.”
Kjo do të duhet të shpjegohet në vendet e tjera të NATO-s, sepse jo vetëm SHBA-të, por shumë shtete anëtare të BE-së vazhdojnë ta konsiderojnë Gjermaninë si të lirë përsa i përket politikës së sigurisë. Duke pasur parasysh investimet e mëdha në mbrojtjen e klimës, dixhitalizimin dhe inovacionin, nuk është çudi që mund të pritet një mosmarrëveshje për fondet e shtrënguara buxhetore. Në nivel ndërkombëtar, ne me siguri do t’i kushtojmë vëmendje të madhe se sa para investon Gjermania në konkurrencën e saj ekonomike dhe sa në solidaritetin politik. Edhe këtu, politika e jashtme gjermane sfidohet fuqishëm për të përfaqësuar me sukses pozicionin gjerman ndërkombëtarisht.
Pasqyrimi i botës apo realitet
Nëse qeveria e re federale dëshiron t’i zbatojë objektivat e saj në mënyrë efektive, do të rezultojë se Ministria e Jashtme Federale është shumë më e rëndësishme sesa u shfaq në procesin e negociatave. Pa një lidhje të fuqishme si dhe siguri ndërkombëtare, përfitimet për Gjermaninë nuk do të jenë të realizueshme.
Për këtë qëllim, politika e jashtme gjermane, e cila kohët e fundit kishte humbur lidhjen me realitetin, duhet të fillojë me një shqyrtim të matur të situatës reale. Së shpejti do të mund të shihet nëse ministri i ri i Jashtëm mund ta përmbushë këtë detyrë. A është socializuar në gjuhën e zyrës apo mund t’i tregojë politikës së jashtme gjermane drejtimin e saj? Suksesi varet nëse realiteti apo ky botëkuptim bëhet baza e veprimit.
